Off-grid licht

Inmiddels beschikbaar: een 2S li-ion bewaker en een low-voltage regulator. Kijk voor meer info bij de projecten.

Ook beschikbaar: de meest universele controller voor 2, 3 en 4 cellen li-ion in serie en loodaccu's van 12V.  Met ingebouwde low-drop regulator voor een constante uitgangsspanning en een indicatie met 3 LED's die je vertellen hoe vol je accu's nog zijn. Uiteraard voorzien van diepontladingsbescherming.

 

Off-grid licht: de algemene term voor (meestal elektrische) verlichting die losstaat van het 230V lichtnet. Daar vallen natuurlijk zak- en hoofdlampen onder, maar als je geregeld ergens licht nodig hebt, en je hebt daar niet zo gemakkelijk het 230V lichtnet bij de hand, dan biedt batterij- of accugevoede off-grid verlichting een oplossing. Van heel simpel tot compleet met accu's en schakelaars die meerdere lampjes inschakelen: je kunt het zelf zo mooi maken als je wilt. Voorbeelden waar off-grid licht vaak handig kan zijn:

  • schuurtjes 
  • zolder
  • vliering
  • bergingsschotten op zolder
  • de hut van de kinderen!
  • noodverlichting

De meest simpele vorm bestaat uit een batterijhouder en een lampfitting. De lamp draai je letterlijk aan of uit. Kies goede, lang houdbare batterijen als je het licht maar sporadisch gebruikt, en kies lithiumbatterijen (zoals de Energizer L91 die in onderstaande afbeelding te zien zijn) als je meerdere lampjes parallel gaat schakelen. De totale stroomopname gaat de capaciteit van alkalinebatterijen dan al snel te boven, hetgeen zich uit in een sterk verkleinde autonomie en de mogelijkheid dat batterijen gaan lekken.

Gebruik je het systeem vaker en langduriger waarbij ook meer licht gewenst is, dan worden accu's al snel interessant. Tegenwoordig zijn lithium ion accu's in beveiligde vorm te koop, de bekende 18650 cellen zijn er anno 2021 tot 3600mAh, dat gaat wel even mee. De onderstaande foto toont een wat luxere variant dan de spartaanse bovenstaande, met twee 18650 cellen (totaal 7,2V!) en een schakelaar plus lampje. Meerdere lampjes parallel is geen probleem. Beveiligde cellen kunnen over het algemeen lampjes tot een totaal van 2A wel inschakelen.

Algemeen gesproken, heb je pakweg 5 makkelijk te verkrijgen mogelijkheden om jouw systeem te voeden:

  1. Alkalinebatterijen. Voordeel: overal te koop en voor weinig geld. Nadelen: kunnen lekken en kunnen geen grote stromen leveren, spanning wordt steeds lager ook al als ze nog half vol zijn, tevens niet bijster lang houdbaar. Daarnaast gaat de capaciteit rap achteruit bij het trekken van grotere stromen.
  2. Eénmalige (wegwerp)-lithium batterijen. Voordelen: zeer grote capaciteit, blijven tot het laatst op spanning, capaciteit binnen groot stroombereik constant, zeer lang houdbaar. Enige nadeel: die PRIJS!
  3. NiMH oplaadbare cellen: net zo eenvoudig in gebruik als de niet oplaadbare cellen. Alleen deze kan je opladen! Hebben een mooi contante spanning waardoor het lampje het tot het laatst goed doet. Zogenaamde LSD cellen (Low Self Discharge) kunnen na een jaar zomaar nog 80% van de energie in zich hebben. AA cellen kunnen tot ca. 2500mAh hebben, daarop doen de meeste lampjes het uren. Het is zeer goed mogelijk meerdere lampjes parallel te schakelen omdat deze cellen geen enkel probleem hebben met stromen van dik een Ampère.
  4. Lithium-ion oplaadbare cellen. Voordelen: tegenwoordig goed verkrijgbaar, goede kwaliteit houdt echt 10 jaar, grote energie-inhoud en steeds weer op te laden. Als je protected cellen neemt is het ook volkomen veilig. Geen memory-effect en de capaciteit is binnen een groot stroombereik nagenoeg constant. Al snel een hoge spanning, wat zich bij gloeilampen vertaalt in een grote lichtopbrengst. Eén li-ion cel levert net zoveel spanning als DRIE NiMH cellen!
  5. Loodaccu's. De bekende 12V modelbouw- of UPS-accu's zijn tegenwoordig goedkoop en hebben een fikse capaciteit, die overigens - net als bij alkalinebatterijen - behoorlijk sterk afhangt van de ontlaadstroom. Neem een grote accu, zodanig groot dat hij niet meer dan 1/10 van zijn capaciteit aan stroom hoeft te leveren. Dan haal je ca. 90% van de erop vermelde capaciteit. Nadeel: bij te sterke ontlading (en dat is ZO gebeurd!) is de accu direct beschadigd. Een diepontladingsbeveiliging strekt tot aanbeveling. Deze schakelt bij een spanning van 10,5V de belasting af.